Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Habertürk TV Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Akif Ersoy’a açıklamalarda bulundu.
Bakan Bayraktar’ın açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:
Yüzer Üretim Platformu artık Türkiye’ye gelmiş oldu. Bu bizim petrol ve doğalgaz aramacılığının eksik kalan son kesimiydi. 1954’de Türkiye Petrolleri’nin kurulumuyla 70 yıldır petrol arama serüvenimiz var. Kendi gemilerimiz ve imkan kabiliyetlerimizi genişletmek ve bilhassa gitmediğimiz kara ve deniz alanlarında arama yapmak gayesiyle yola çıktık. Dünyanın en güçlü filoya sahibiz. Biz Akdeniz’de 9 arama kuyusu kazdık, sondajını yaptık. Karadeniz’de 2020’de bu sondajımızın meyvelerini almaya başladık. Cumhuriyet tarihinin en büyük gaz keşfini yaptık. Artık iş daha kuvvetli safhaya geçmiş oldu. Bilhassa açık denizde gazı 2100 metre denizin altından ulaşıp, yüzeye çıkarıp, karaya getirmek kıymetli bir iş. Bunu da başardık. Bugün 6 milyon metreküp üretimi yapar hale geldik.
“20 YIL BOYUNCA 10 MİLYON METREKÜP ÜRETİM”
Bu Türkiye’de 2 milyon 600 bin konutun doğalgaz gereksinimini karşılıyor demektir. Amacımız 10 milyon metreküp. Önümüzdeki yıl inşallah 2025 yılın birinci çeyreği çıkmadan ulaşmış olacağız. O vakit inşallah 4 milyon konutun gaz muhtaçlığını karşılıyor hale geleceğiz. Bugün Çanakkale’deki yeni yüzer platform son etabı bunun. Biz kendi gemilerimizle sismik, üç boyutlu sismik, sondaj yapıyoruz. Şu anda bizim üretim tesisimiz Filyos’ta, karada. Denizin üstünde kurulu olacak. Bu yüzer platform orada 20 yıl boyunca birebir lokasyonda kalacak. 8 ila 10 kuyu bu platforma bağlanacak. Bugün Filyos’ta yaptığımız sürece faaliyetini yapacağız. BOTAŞ sınırına, konutlarımıza ve işyerlerimize göndereceğiz. 10 milyon metreküpü 20 milyon metreküpe çıkaracaktır bu proje. Şu anda bütün yoğunluğumuz bu gazın üretimini artırmakla alakalı. Karadeniz’de daha fazla kaynak olduğuna inanıyoruz. Yeni bir keşif kuyusu ve sondajla bir arada inşallah artırmak, tahminen petrol keşfine ulaşmak istiyoruz. Karadeniz’de petrol kaynağının olduğuna inanıyoruz.
“FATURALARIN YÜZDE 60’INI DEVLET ÖDÜYOR”
Türkiye’nin en değerli açmazlarından bir tanesi cari açık. Güç hariç cari fazla veren ekonomimiz var. Enerjiyi hariç tuttuğumuzda iktisattan kelam etmek mümkün olmaz. Türkiye bu güç ithalatından ötürü iktisatta kırılganlık yaşıyor. Kesinlikle güçte dışa bağımlılığımızı düşürmemiz lazım. Bu açıdan bunun ekonomimize makro katkımız var. Geçen sene güce 70 milyar, bir evvelki sene yaklaşık 96,5 milyar ödedik. 7,5 milyar metreküplük üretim bizim güç ithalat kalemimizi yüzde 15 düşürmüş olacak. Yüzde 100’den inşallah daha aşağılara hakikat ineceğiz. Gabar’da petrol bağımlılığımızı azaltmaya çalışıyoruz. Gidecek çok yol var. Biz vatandaşlarımızı önemli manada destekliyoruz. Vatandaşlarımızın elektrik ve doğalgazda ödeyeceği faturaların devlet olarak yüzde 60’ını biz karşılıyoruz. Buna önümüzdeki periyotta de devam etmeyi hedefliyoruz. Elbette bu imkan problemi. Burada takviyesi tüketim temelli ortaya koymak, çok tüketenin maliyetine katlandığı dayanak modeline geçmek istiyoruz.
DOĞAL GAZA ARTIRIM OLACAK MI?
Bu süreçte öncelikli çalıştığımız alanlardan bir tanesi tıpkı vakitte enflasyonla gayret. Güç fiyatlarının enflasyon tesirini göz önünde bulundurarak çalışıyoruz. Enflasyonun aşağı gidişini hızlandırmak için bu süreci mümkün olduğu kadar zamsız götürmek istiyoruz.
“FATURALANDIRMADA YENİ MODEL NASIL OLACAK?”
Belli bir düzeyin üzerine ulaşmış bir tüketici üst gelir durumunda tüketici. Meskeninde bulunan elektrikli aygıtların çok olduğunu düşünelim. 400-500 kilovat diyelim. Burada takviye kümelerini gerçek tanımlamak kıymetli. Bu bizim OVP programında var. 2024 tüketimlerine bakarak uygulamaya geçmek istiyoruz. Türkiye’de yaklaşık 36 milyon civarında abone var. Yüzde 3’lük bir dilim yüksek tüketim kümesi olabileceğini düşünüyoruz. Onlara ‘elektriğin maliyeti budur, bu maliyeti ödeyin’ diyeceğiz. Üzerinde çalışıyoruz. 2025 yılında hayata geçirmeyi planlıyoruz. Bu tüketim kümesinin, tüketimin yahut talebin fiyat esnekliği diye bir kavram vardır. Bu sizin gelir seviyenizle, konforunuzla, beklentinizle alakalı bir şey. Doğrusu bu türlü bir tüketim kümesinin bu maliyetlere katlanabilmesinin uygun olduğunu, dayanak kümelerini daha rahatlatacağını söyleyebilirim. Burada öngöremediğimiz şeyler olabilir. Kırsalda 1 sayaçtan tahminen 3 aile, baba ve 2 oğlu birebir yerde oturuyor Sonuç itibariyle tüketimleri o sayısı geçmiş olur. Hassas süreçler olduğu için titiz çalışma yapmamız lazım. Çalışma bittikten sonra kamuoyuyla paylaşmamız daha gerçek olur. İstisnaları hesaba katarak yanılgı yapmamaya çalışıyoruz. İşin özünde maliyetine katlanabilecek kümelerin maliyet temelli fiyatlandırmaya geçmeyi hedefliyoruz.
“HAYAL EDİLEMEYEN ŞEYLERİ GERÇEĞE DÖNÜŞTÜRÜYORUZ”
Biz Türkiye’de herşeyi çok hızlı yaptık. AK Parti iktidarında hayal bile edilmeyecek şeyler. 70 yıllık Türkiye’nin nükleer hayali inşallah gerçekleşiyor. Üst ligdeki ülkeler kümesine giriyor. 1954 Türkiye Petrolleri’nin kuruluşudur. Biz birinci kere of shorede gaz keşfi yaptık. Türkiye’nin 50 yılda ürettiği gazı biz artık 1 yılda üreteceğiz. Herşeyi süratli yapmaya uğraş ediyoruz. Bu gazın kısa bir müddet içinde karaya gelmesi dışarıda gıptayla taki edilen işler. Huston’da konuşmuştum. Herkes Türkiye’deki ilerlemeleri hayret ve gıptayla izliyor. Kısa bir müddet içinde büyük işleri başarıyor Türkiye. Bu alanlardaki yaptığımız faaliyetler ticari olarak da çok kârlı işlerdir. Bunun en değerli delillerinden bir tanesi bilhassa yapancı şirketlerin bizimle iştirak talepleri var. Memleketler arası şirketler Karadeniz alanında iştirak için teklifini veren var, teklif hazırlığı yapan var. Sıkıntı basamakları geçmiş durumundayız. Projeye sahiden katma paha getirebilecek manalı ve stratejik iştirak olabilirse, öteki ülkelerde kendi varlıklarına ortak olmamıza evet derlerse bunu düşünebileceğimizi tabir ettik. Ortak alacaksak onun dünyadaki varlığından paydaşlık almak istiyoruz.
AKDENİZ’DE GAZ ARAYIŞI NE DURUMDA?
Akdeniz mavi vatanın en kıymetli kesimi. Biz bunu kendi mühendislerimizle yapmazsak, bize bunu yapmayacaklarını biliyorduk. Gerek İsrail ve Mısır o periyotta Akdeniz’de doğalgaz keşfi yapmışlardı. Akdeniz’de 9 tane derin deniz sondajımız var. Kıbrıs’ın güneyinde dahi, gidilmesi tahayyül edilemeyen lokasyonda bile sondaj yaptık. Adanın güneyi ve doğusunda sondajlarımızı yaptık. Fakat Karadeniz’deki üzere üretebilir potansiyel keşfedemediğimiz için yükümüzü birinci etapta Karadeniz’e verdik. Orada birinci sondajımızı tarihin en büyük keşfini yaptık. Mavi vatandan vazgeçtiğimiz manasına gelmiyor. Akdeniz’de farklı perspektiften buralara tekrar gireceğiz.
“ORUÇ REİS SOMALİ’YE GİDECEK”
Oruç Reis’i Somali’ye göndereceğiz. Somali’de Oruç Reis sismik çalışma yapacak. Türkiye olarak Karadeniz’deki keşif, Gabar’daki petrol keşfi ve üretimimiz. Ülkemizin iktisadı büyüyor, gereksinimlerimiz artıyor. Günlük 2 milyon varile muhtaçlığımız var. Biz şu anda yaklaşık 250 bin varil üretiyoruz. Daha gidecek çok yolumuz var. Türkiye’den elbette bulacağız. Nasıl Şahdeniz’de Azerbaycan’da, Hazar Denizi’nde ortaksa, Irak’ta paydaşlığımız varsa, dünyanın farklı coğrafyalarında da olacağız. Oruç Reis artık birinci adımı atıyor. Orada bize verilen 3 blok var. Çıkan değerlendirmelere, tahlillere nazaran diyeceğiz ki ‘Biz burada şu sondajı yapacağız’. Ümit ediyoruz ki, inşallah bir keşifle neticelenir. Değerli olan keşifleri yapabilmek. Gazı bulduğunuz vakit onun piyasasında bulmanız lazım. Kesinlikle sıvılaştırmanız lazım. Petrol çok daha kolay, sıvı olarak çıkıyor ve dünyanın her yerine götürebilirsiniz. Libya, Irak, Nijer’de de arama çalışmalarımız var. Libya Petrol Bakanı ile Huston’la görüştük. Bu coğrafyalara Türkiye kesinlikle etkin olarak çalışmalarıyla girecek.
“MÜHENDİSLERİMİZDE ÖZGÜVEN OLUŞTURDUK”
Çok büyük bir yetkinlik geliştirdik. Temel şunu yaptık; biz kimi tabuları yıktık. Kendi mühendislerimizde önemli bir özgüven oluşturduk. ‘Biz yapamayız, yabancı yapar’ denilen yerden öbür bir yerdeyiz. Çok önemli manada insan kaynağını yetiştirmiş durumdayız. Özgüveni yerinde, bu işleri öğrenmiş, Akdeniz’de ikinci, üçüncü kuyuya gittiğimizde ‘Buralar uyuşmazlık olan bölgeler’ diyerek birçok yabancı şirket oradaki operasyonlarımızda yalnız bıraktı. Bir manada örtülü yahut direkt yaptırım bizi kendi ayaklarımızın üzerinde durmaya itti ve bu imkanları kendi mühendislerimize sağlar hale geldik.
AKKUYU NÜKLEER SANTRALİ’NDE SON DURUM
Akkuyu Türkiye’deki nükleerden güç üretme işinin 70 yıllık bir kıssası. Her iktidarlar devrinde geçmişte nükleer güce sahip olmak için belirli adımlar atılmış. Bunlarla ilgili en müşahhas, kayda bedel proje şu anda Akkuyu Nükleer Santral projesi. Akkuyu’nun lokasyon olarak seçimi ta 1970’lerde. İTÜ’nün tespitleri 1970’lere kadar gidiyor. 2010 yılında Cumhurbaşkanımızın Başbakanlığı periyodunda Rusya Federasyonu ile muahede imzalandı, Meclis’ten onaylandı. 2018 yılına kadar, ortada 2015’de Rusya ile gerginlik süreci vardı, bu süreçler değerlendirildi ve 2018 Nisan ayında Akkuyu’da birinci betonu döktük. Olağan hükümetler ortası mutabakata nazaran kurgulanan mühlet 7 yıl. 2025 yılının Nisan ayı. Lakin elbette ki Cumhuriyetimizin kuruluş yıldönümü olan 29 Ekim’de bu tesisi Türkiye’ye kazandırmak için alandaki grubu hayli zorladık. Nükleerin tabiatı gereği kimi şeyleri hızlandırmak pek mümkün değil. Memleketler arası kurallar var.
AKKUYU’YA ALMANYA MANİ Mİ?
Rusya-Ukrayna savaşından evvel Almanya’daki Rosatom firmasına sipariş veriliyor. Almanya nükleerle alakalı bir çıkış süreci yaşıyor. Rosatom dünyanın değerli üretici. Ruslar bize geldiler ve dediler ki, ‘Almanya bu ekipmanı tutuyor ve münasebetiyle bu projeyi geciktirecek’… Bunu çözmesi gereken Rosatom ve Almanya. Bundan ziyan gören bir manada biziz. 2023 yılında BM Taraflar Konferansı’nda Dubai’de İklim Değişikliği ile Çaba için şöyle bir taahhütte bulundular. ‘Dünyanın nükleer kapasitesinin 3 katına çıkarılması lazım’ dendi. 2025 yılına kadar. Nükleer güç pak ve karbonsuz bir güç. İklim değişikliği ile Batı gayret etmek istiyor mu, istemiyor mu? Samimi mi bir yanıt bulması lazım. Bu projenin gecikmesi, bunu geciktiren bir hareket haline geliyor. Sayın Cumhurbaşkanımız, Dışişleri Bakanımız, ben muhatabım olan iktisat bakanıyla bunları görüştük. Kaydadeğer hiçbir şey yok. Tüzel olarak yaptırımla alakalı bir karar görmüyoruz. ‘Efendim burası gelir sağlayacak, bu gelirden de Rusya Ukrayna’daki savaşı finanse edecek’ üzere açıklama Nasrettin Hoca fırkasına benziyor. Kapının önünden geçen koyunların yünleri çalılara takılması misali… Bugün Rusya’dan birçok Doğu ve Batı ülkesi petrol ve diğer eserler alıyor. O vakit Almanya’nın bütün bu ülkelerle kesmesi lazım. Artık o nükleer santralimiz bir manada engellenmeye çalışıyor.
“TÜRKİYE’DEKİ ALMAN ŞİRKETİNİ YADIRGIYORUM”
Türkiye’de 100 yıl olduğunu övgüyle bahseden bir şirket çok önemli aymazlık içerisinde. Açıklama yapmaya girmeksizin büyük sorumsuzlukla hareket ediyor. Bu şirket Türkiye’de birçok bölümde var. Ulaştırmada, beyaz eşyada var. Burada 100 yıldır Türkiye’de bu şirket etkin. Buradaki ve oradaki yetkilileri bakanlığa tabir etmeleri minimum nezaket gereği değil midir? Bu türlü bir durum almaları hakikaten yadırgadığım hususlardan bir tanesi. Bu husus alternatifsiz husus değil. Rusya bu siparişi farklı ülkeye verdi. Bir kısmı tamamlandı, bir kısmı peyderpey geliyor. Bu alternatifsiz bir eser değil.
“İLK GAYE 2025, TAMAMI 2028’DE”
Hedefimiz birinci reaktörü 2025’te devreye almak. 2028’e kadar 4 reaktörü devreye alıp, Türkiye’nin elektrik muhtaçlığının yüzde 10’unu karşılamak istiyoruz. 12,35 cent kilovat saatlik alım garantimiz var. Geri kalan elektrik piyasa kurallarında tamamlanacak. Yaklaşık 9-9,5 centlere gelen bir sayı olur. İnsan kaynağımızı önemli bir eğitim için Rusya’ya gönderdik ve hala gönderiyoruz.
“DEPOLARIMIZI İKİ KATINA ÇIKARDIK”
Biz 2016 yılı 10 Ekim’inde İstanbul’da Rusya ile imzaladığımız Türk Akım’ı imzalamamış ve boru çizgisini yapmamış olsaydık bu savaştan direkt arz güvenliğimiz etkilenirdi. Biz Türkiye olarak Bulgaristan, Romanya, Macaristan’a boru çizgisiyle doğalgaz satar hale geldik. Vatandaşımızı sübvanse ediyoruz ancak Avrupa’daki vatandaşı sübvanse edemeyiz olağan ki. Türkiye son 7-8 yılda o denli bir altyapıya kavuşmuş ki, muhtaçlığının yüzde 50’sini gaz alabilecek halde. Ülke olarak şayet ihracat imkanlarımız olursa, Avrupa’daki müşterilerle fiyatta anlaşabilirsek çok farklı kaynaklardan bunun içinde ABD’den gelen LNC ve başka ülkeler var. Ben buna Türk harmanı diyorum. Bunu da Güneydoğu Avrupa ve Balkanlar’daki arz güvenliği muhtaçlığı için kullanabiliriz diyoruz. Depo kapasitemizi iki katına çıkardık. Önümüzdeki 5 yıl içinde bir iki kata daha çıkma amacımız var. Tuz Gölü ve Silivri’de iki katına çıkma potansiyeli var. Depolarımız full biçimde 5.8 milyar metreküplük depoyla bu kışa girmeyi hedefliyoruz.
“ARAMA VE SONDAJLARIMIZ DEVAM EDİYOR”
Şu anda karada Gabar’ın yanında Hakkari, Van, Siirt, Şırnak üçgeninde Körkandil’de yeni petrol aramalarımız devam ediyor. Gabar’da 47 bin varil üretiyoruz. Karadeniz’de gemilerin boşluklarında yeni sondajlar için amaç noktalarımızı belirlemiş durumdayız. Gitmeye hedeflediğimiz lokasyonları tespit ettik. Ümitliyiz dediğimiz lokasyonlar var. Bunların için zamanlama değerli. Akçabey’de Kasım ayında planladığımız bir kuyu var. Yeni rezerv olma ihtimalinin olduğunu düşündüğümüz yer. Sondaj bitmeden net olarak söylenebilecek bir şey değil. Aşikâr derinlikler var, ‘3 bin metreye gideceğiz’ diyor arkadaşlarımız. Burada olağan ki ölçü değerli.
“ÖNÜMÜZDEKİ AY ÇİN’E GİDİYORUZ”
Brics’deki ülkelerle önemli güç işbirliğimiz var. Önümüzdeki ay içerisinde Çin’e ziyaretimiz var. Orada madenlerle ilgili mutabakat yapmak istiyoruz. Güç alanlarında çok daha ileriye taşınacağına inanıyorum.